158 lat temu, 22 stycznia 1863 r., rozpoczęło się Powstanie Styczniowe, największy w XIX w. polski zryw narodowy. Pochłonęło ono kilkadziesiąt tysięcy ofiar i w ogromnym stopniu wpłynęło na dążenia niepodległościowe następnych pokoleń. Rocznicę powstańczego zrywu upamiętnili: władze samorządowe Gminy Brudzew, delegacje ze Szkoły Podstawowej w Koźminie i Szkoły Podstawowej im. Wojciecha z Brudzewa w Brudzewie oraz członkowie Towarzystwa Przyjaciół Brudzewa. Pod obeliskiem Gloria Victis w Lesie Sacalskim zostały złożone kwiaty i zapalone znicze.

Czynny udział z bronią w reku wzięli mieszkańcy Brudzewa oraz miejscowości leżących na terenie gminy brudzewskiej. Znaczną rolę w organizacji powiatowej ugrupowania „Białych” odgrywali ziemianie: Alfred Kurnatowski z Brudzewa i Józef Kożuchowski z Brudzynia. Dużą sympatię względem powstania wykazał proboszcz parafii Janiszewskiej, ksiądz Franciszek Salezy Dobrocki. W walce zbrojnej, szczególnie mocno zasłużyli się synowie Alfreda Kurnatowskiego: Ryszard i Gustaw. W kompanii Kurnatowskiego służyli m.in. ochotnicy z Brudzewa i Cichowa. Wśród uczestników powstania był Wawrzyniec Kroszczyński. Skazany na Sybir w 1864 r., przebywał w okręgu Mariinskim. Szczęśliwie po wielu latach wrócił do Brudzewa.

Najbliżej Brudzewa miała miejsce potyczka, do której doszło w borze pod Krwonami, 20 sierpnia 1863 r., kiedy to partia powstańcza starła się ze stacjonującym w pobliżu oddziałem kozaków. Starcie to zakończyło się porażką Polaków, a ciała poległych powstańców prawdopodobnie pochowano w zbiorowej mogile w lesie sacalskim, niedaleko miejsca bitwy. Potyczkę tę potwierdzają m.in. akty zgonu 5 powstańców poległych lub zmarłych z ran, znajdujące się w Archiwum Diecezjalnym we Włocławku. Są to: Wojciech Supranowicz i Ludwik Kasiński (lub Kosiński). Nazwiska pozostałych trzech poległych są nieznane.

Towarzystwo Przyjaciół Brudzewa